مقایسه Typhoon با Rafale

قرردادی با ارزش اولیه بیش از 10 میلیارد دلار برای هیچ شرکتی قابل چشم پوشی نیست، اما وضعیت زمانی حتی از این هم حساس تر می شود که بدانیم امکان رشد این رقم تا دوبرابر نیز وجود دارد. اینجاست که هر کمپانی نامداری در سطح جهانی با تمام توان خود پای به میدان می گذارد تا شاید بتواند در این شرایط رکود اقتصادی، راهی برای نجات خویش پیدا کند.
نیروی هوایی ارتش هندوستان قصد دارد تا ده سال آینده 126 فروند هواپیمای متوسط چند مأموریته رزمی را به ناوگان بزرگ خود وارد کند. به همین منظور مناقصه بزرگی را با حضور تمامی بزرگان صنایع هوا و فضای دنیا برگزار کرد، رقابت بزرگی که سرانجام در 31 ژانویه 2012 با انتخاب هواپیمای Rafale از شرکت فرانسوی Dassault به پایان رسید. در مرحله نهایی این مناقصه که به MMRCA معروف شده بود، دو حریف اروپایی برای به دست آوردن بازار بزرگ شبه جزیره با هم به رقابت می پرداختند، اگرچه Rafale پیروز این میدان بود اما هنوز هم بسیارند افرادی که اعتقاد دارند پرنده چند ملیتی Eurofighter Typhoon گزینه برتر به شمار می آید. در این مقاله قصد داریم تا دو شوالیه اروپایی را با یکدیگر مقایسه کرده تا مشاهده کنیم برترین هواپیمای متوسط رزمی دنیا کدام یک از آنها خواهد بود؟

ریشه های مشترک

در دهه 1970 بود که فرانسه، بریتانیا و آلمان تصمیم گرفتند برای رسیدن به رویای اروپای مستقل، هواپیمای متوسط خود را توسعه دهند اما تفاوت نیازمندی ها و نیز گستردگی صنایع هوا و فضای فرانسه که در آن زمان در حال تولید هواپیمای پیشرفته ای چون Mirage 2000 بود، پاریس را متقاعد کرد تا در سال 1986از برنامه یوروفایتر کناره گیری کند. پس از این تصمیم ایتالیا به عنوان شریک سوم وارد کنسرسیوم اروپایی شد و کم کم پای اسپانیا و اتریش نیز به مراحل ساخت و به کارگیری Typhoon باز شد.
تحقیقات و طراحی های اولیه مشابه باعث شد تا در نهایت Rafale و Typhoon به شکل غیر قابل انکاری مشابه یکدیگر از آب درآیند. هر دو وسیله در رده هواپیماهای متوسط چند مأموریته نسل 4/5 قرار می گیرند و از دو موتور توربوفن برای پیشرانه استفاده می کنند. ساختار بال ها نیز در هردو پرنده به شکل دلتا انتخاب شده و یک تک سکان عمودی بزرگ در بخش انتهای هر دو وسیله قرار داده شده است.
گذشته از این شباهت های کلی عملکرد پروازی شوالیه های اروپایی تا اندازه زیادی با هم تفاوت دارد. ساختار کلی Typhoon برای مانورپذیری بهتر به شکل ناپایدار طراحی شده و تنها به کمک کامپیوتر پیشرفته بوده که امکان نگاه داشتن آن در آسمان به وجود آمده است.
اما در سوی دیگر Rafale برای حمله به مواضع زمینی و دریایی دشمن مناسب تر به نظر می رسد و به دلیل توانایی نشست و برخاست از روی عرشه ناوهای هواپیمابر در استاندارد M خود از برتری غیر قابل انکاری نسبت به یوروفایتر برخوردار است.

نبرد پیشرانه ها

دهانه بال Typhoon و Rafale به ترتیب 10/95 و 10/8 متر بوده که به خوبی نشان دهنده اندازه مشابه هر دو هواگرد است، اما شوالیه فرانسوی با توانایی حمل 9500 کیلوگرم تجهیزات و سوخت تقریباً می تواند 2 هزار کیلوگرم بیشتر مهمات را روی 8 پایه حمل جنگ افزار بال های خود به میدان ببرد.
موتورهای SNECMA M88 نصب شده روی Rafale با توان خروجی 50kNاز نیروی کمتری نسبت به دو موتور جت Euro jet EJ2000 با توان خروجی ‎60kN برخوردارند، در نتیجه حداکثر سرعت هواپیمای ساخت Dassault به شکل معناداری کاهش یافته است. اگرچه با حداکثر سرعت 1/8 ماخ Rafale همچنان پرنده چالاکی به شمار می آید اما این رقم در برابر سرعت بالای 2 ماخ تایفون تا اندازه زیادی رنگ می بازد.
در زمینه سقف پروازی نیز شوالیه انگلو - ژرمن ها با 65 هزار فوت تقریباً 10 هزار فوت بیش از Rafale پرواز می کند که این مورد نیز برتری مهم دیگری برای Eurofighter به شمار می آید اما در زمینه برد عملیاتی بار دیگر این پرنده با 20 درصد برد بیشتر می تواند تا شعاع 1800کیلومتری به انجام مأموریت بپردازد.

تالس در برابر اروپا

در زمینه تجهیزات راداری و الکترونیکی Rafale و Eurofighter از دو پکیج کاملاً متفاوت بهره می برند. رادار CAPTOR که یک رادار چند حالته مکانیکی پالس داپلر است اگرچه با برد بیش از 160 کیلومتری خود برتر از نمونه به کار رفته در هواگرد فرانسوی ها به نظر می رسد، اما بدون شک از توانایی کلی کمتری نسبت به رادار پیشرفته RBE2-AAAESA برخوردار است.
RBE2-AA AESA یک رادار اسکن الکترونیکی آرایه ای فعال بوده که قادر است تا فاصله 150کیلومتری به شناسایی اهداف بپردازد. این رادار می تواند در آن واحد بیش از 40 هواگرد را شناسایی کرده و با 8 فروند از آنها درگیر گردد. به گفته مهندسین تالس، این رادار علاوه بر توانایی بالا در رهگیری هواگردهایی با سطح مقطع راداری بسیار کوچک، قادر است تا در مواجهه با اهداف زمینی نیز کارایی قابل توجهی را از خود به نمایش گذارد.
کاکپیت هر دو پرنده به صورت کاملاً شیشه ای طراحی شده و مواردی مانند نمایشگرهای سربالا (HUD) و هدفگیرهای لیزری هم راستا با دید خلبان مواردی بوده که در هر دو وسیله قابل مشاهده هستند. در زمینه کامپیوتر کنترل آتش نیز تالس در رقابت با دیگر بزرگان اروپایی مانند BAE Systems موفق عمل کرده و Rafale را با مجموعه ای کامل از نرم افزارها و تجهیزات نبرد الکترونیک راهی میدان کرده است.
در زمینه تجهیزات و موشک های مورد استفاده Eurofighter و Rafale تقریباً مشابه هم هستند و هر دو پرنده قادرند از طیف گسترده ای از مهمات آمریکایی مانند موشک های هوا به هوای سایدویندر و یا موشک های هوا به زمین AMRAAM استفاده کنند. به نظر می رسد این تساوی تسلیحاتی در آینده نیز ادامه داشته باشد زیرا با وارد شدن بیشتر شرکت های فرانسوی به داخل سازمان هوا و فضای اروپا (EDAS) توسعه موشک ها و بمب های هوایی تمام کشورهای اروپایی در قالب یک برنامه بزرگ قرار گرفته، برنامه ای که موشک هوا به هوا MBDA Metro را می توان اولین حاصل آن به شمار آورد.

آیا Rafale بهترین انتخاب هند بود؟

Typhoon و Rafale شباهت های فراوانی با یکدیگر دارند ولی در یک جمع بندی کلی باید قبول کرد که Eurofighter از توانایی های بیشتری نسبت به شوالیه فرانسه برخورداراست، هر چند این به معنای دست و پا بسته بودن Rafale نیست اما برتری میدانی تنها موردی نیست که باید در انتخابی مثل این مورد توجه قرار گیرد، نیروی هوایی هندوستان پیش از این از هواپیمای Mirage 2000 به شکل انبوه استفاده کرده و از زیرساخت های فرودگاهی و نیروهای متخصص زیادی برای کار با تجهیزات فرانسوی برخورداراست، اما این تنها دلیل دهلی برای انتخاب Rafale نیست زیرا در آن صورت MiG 35 روسی می توانست انتخاب مناسب تری برای نیروی هوایی شرقی هندوستان باشد.
نکته مهم دیگری که باعث انتخاب Rafale شد، قراردادهایی بود که صنایع هوافضای هندوستان با Dassault به امضا رساند. برخلاف Typhoon که تاکنون 707 سفارش قطعی برای خرید آن قطعی شده، Rafale تنها در ارتش فرانسه به خدمت گرفته شده و همین موضوع شرکت سازنده را در تنگنایی جدی قرار داده است. برای رفع این مشکل، طرف فرانسوی موافقت کرده تا پس از تحویل 18 فروند از هواپیماها به صورت کامل، 108 هواپیمای باقی مانده را با مشارکت شرکت های هندی به تولید برساند و از این راه فناوری های زیادی را به هند انتقال دهد. فناوری های پیشرفته ای که رادار RBE2-AA AESA از جایگاه خاصی در میان آنها برخوردار است. همچنین توافق هایی برای انتقال این تجربیات به طرح هواپیمایی سبک رزمی بومی هندوستان یعنی HAL Tejas انجام گرفته که در نوع خود بسیار مهم خواهد بود.
گشاده دستی فرانسوی ها در انتقال فناوری های پیشرفته به دهلی باعث پیروزی Rafale در این میدان بزرگ شده و همکاری گسترده نظامی پاریس - دهلی را در آینده نوید می دهد. به نظر می رسد هر دو کشور ازاین همکاری خوشنود هستند و هر یک به نوعی به اهداف خود دست پیدا کرده اند. هندوستان در کمتر از یک دهه، گام بزرگ دیگری در زمینه فناوری هوا و فضا برمی دارد و فرانسه نیزبا تزریق این مبلغ عظیم می تواند همچنان در جمع برترین های جهان باقی بماند.
تایفون نیز مانند Rafale یک هواپیمای چند منظوره بوده که از توانایی بالایی برای درگیری با اهداف زمینی برخوردار است.
منبع: ماهنامه نوآور، شماره ی 29